VBO Vastgoed Adviseur, juli 2020

een signaal of waarschuwing voor afgeven. Ook als je kijkt naar bijvoorbeeld een bedrijfsrestaurant, was dat vroeger een plek waar je met z’n allen ging eten en waar het eten fysiek ter plekke werd bereid. Dat moet ook smart kunnen: online bestellen en afhalen. In die context kun je technologie fantastisch inzetten om het nieuwe normaal ook op het vlak van eten en drinken beter te faciliteren. Als je weet hoeveel mensen in je gebouw zijn, weet je hoeveel je in moet kopen en kun je toewerken naar bijna zero waste. Wij hebben CBRE Host ontwikkeld, een smart product dat bijna als een moeder voor je zorgt. Dus als je opstaat en je bekijkt je weekagenda, dan zou de app kunnen zeggen dat het niet noodzakelijk is om naar kantoor te komen. En als je toch komt, zou je wearable kunnen zeggen: ik heb gezien dat je slecht hebt geslapen, misschien moet je vandaag in de bibliotheek zitten in plaats van in een open omgeving. Technologie heeft een heel belangrijke rol omdat veel van onze interactie digitaal begint voordat het fysiek wordt en zo zie ik smart ook; het wordt een facilitator van waar je werkt en hoe. Het speelt veel intelligenter in op de behoeften van een organisatie en individu. Die intelligentie moet je inzetten om mensen effectiever, efficiënter en creatiever te maken, en om hun vitaliteit te waarborgen.” De rol van de makelaar “Ik denk dat we straks tegen elkaar zeggen: dit nooit meer. Mocht een dergelijke situatie nogmaals ontstaan, vertalen naar een goede aanbieding. De makelaar zal meer nadruk leggen op adviseren en minder op de transactie. Hij zal niet alleen naar de stenen moeten kijken, maar naar de user experience die juist steeds belangrijker wordt. De vraag van de klant moet vertaald worden naar locatiecriteria, gebouwcriteria en welke faciliteiten in zo’n locatie moeten zitten. Hij zal zich daar meer en met een open mind in moeten bekwamen. Hoe ga ik het nieuwe normaal concreet vertalen voor mijn opdrachtgever? Vastgoed staat er in tegenstelling tot de vorige crisis nu wel beter voor. In 2008 was er al een behoorlijke leegstand voordat de crisis begon. Nu is er weinig leegstand en aanbod. Er is veel uit de markt gehaald voor woningen en hotels, er is veel omgebouwd en heel weinig bijgebouwd. En wat ik ervan begrepen heb, is dat de herstelperiode veel sneller is dan in voorgaande kritieke periodes. Ik betwijfel of er een sterke afname is van het gebruik van vierkante meters. Ik denk dat het een andere invulling krijgt. Het gaat om meer flexibel kunnen inspelen op de klantvraag. Een oplossing aanbieden die niet alleen gericht is op kantoor, maar ook vanuit technologie en vanuit de cultuur van de organisatie. De makelaar moet oog houden voor deze drie onderdelen. Zijn speelveld is daardoor groter geworden.” dan moeten we een slimmere oplossing bedenken. Als we bijvoorbeeld kijken naar locatiestrategie, zal er meer rekening gehouden moeten worden met mobiliteit. Je hebt het niet meer alleen over een fysiek kantoor, maar ook over een thuiswerkplek en misschien nog wel een satellietlocatie of een andere flexibele oplossing. Ik denk dus dat makelaars de huisvestingsvraag beter moeten programmeren. Dat betekent een deel kantoor, een deel thuis en een deel flex. De makelaar heeft een mooie opportunity om zo’n programma te maken en nadenken over hoe hij dat kan De functie van kantoren verandert. Er komt meer ruimte om te ontmoeten. In The Core, het hoofdkantoor van CBRE in Amsterdam, is hierop voorgesorteerd. (foto’s) 21 VASTGOED ADV I SEUR | JUL I 2020