VBO Vastgoed Adviseur, maart 2021

2 1 VASTGOED ADV I SEUR | MA ART 202 1 waarbij werknemers elkaar op kantoor blijven treffen. Gaan bedrijven dat dan ontmoedigen of houden ze iets meer kantoren aan om aan die piek te voldoen? Tegelijkertijd moeten we hierbij ook de steunmaatregelen niet vergeten. Zodra de steun vanuit de overheid minder wordt ondanks dat bedrijven het nog lastig hebben, dan zullen degenen die nog altijd een heel groot kantoor hebben hier waarschijnlijk op gaan bezuinigen. Ook als we kijken naar locaties, zullen er altijd bepaalde plekken zijn die in trek blijven. Bijvoorbeeld in de buurt van openbaar vervoer. Deze prime locaties blijven het waarschijnlijk best goed doen. Al heb je daarin ook een vrij grote middenmoot en is het alsnog de vraag of de leegstand flink gaat oplopen. Een voordeel voor kantooreigenaren is wel dat kantoren vaak potentie hebben om getransformeerd te worden naar woningen. Dat hebben we de afgelopen jaren ook gezien. Zo komen er sneller nieuwe woningen bij, wat natuurlijk weer goed is voor de woningmarkt. Tegelijkertijd voorkom je zo leegstand: win-win dus.” Winkels “Als we tot slot kijken naar winkelvastgoed, dan waren we daar eigenlijk al langere tijd redelijk negatief over. Los van de situatie door corona. Deze sector heeft namelijk al jaren last van concurrentie van online kanalen waardoor de fysieke winkel al minder bezocht werd dan voorheen. Daardoor stond het winkelvastgoed al onder druk. Je ziet nu dat die trend zich versnelt. Zo zakken de investeringen in winkels weg: met 9,6 procent in 2020 in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. Het kan dat het op bepaalde plekken een beetje zal herstellen, maar aangezien online winkelen gestaag blijft toenemen zal ook de leegstand over het algemeen toenemen. Al zal dit in de grote binnensteden waarschijnlijk lager zijn dan in middelgrote steden. Verder zien we dat wijkcentra zoals winkelcentra met buurtwinkels het nu juist heel goed doen. Daar zijn vaak veel winkels met levensmiddelen die ondanks de lockdown open mogen blijven. Dit zie je ook terug in de cijfers: het beleggingsvolume in winkels in 2020 steeg, dit kwam vooral door meer transacties van supermarkten en winkels in wijkcentra. In de grote binnensteden vind je toch vaker winkels gericht op fun shoppen zoals kleding- en schoenenwinkels met veel meer concurrentie online. Het wegvallen van het toerisme heeft daar op dit moment natuurlijk ook een negatief effect op. Als gevolg van de toename van het online winkelen zou je misschien denken dat er ook meer vraag is naar XXL distributiecentra terwijl die in de cijfers juist iets afnemen. Wel is de verwachting dat er in de toekomst meer vraag zal zijn naar kleinere distributiecentra aan de rand van steden. In het verleden hebben we juist een enorme toename gezien van XXL distributiecentra. Bij de huidige afname hiervan speelt ook mee dat hier watmindervergunningenvoorwordenafgegeven. En niet te vergeten dat dit soort grote projecten natuurlijk ook tijd kosten. Je investeert en plaatst niet van de ene op de andere dag een distributiecentra, omdat je online inkomsten door de pandemie in een paar maanden tijd zijn gestegen. Dat zijn vaak investeringen voor de lange termijn. Daarbij is natuurlijk ook de vraag wat de reactie van de consument zal zijn na corona: gaan mensen weer deels terug naar de fysieke winkels of blijven we die sterk stijgende lijn in online aankopen zien?” U I T D E M A R K T Madeline Buijs Sectoreconoom Bouw en Vastgoed Casper Wolf Sectoranalist Bouw en Vastgoed 5 februari 2021 Stand van Vastgoed …de vastgoedsector in economisch perspectief